Haal het beste uit jouw houtskeletbouw

Duurzame houtbouw: waarom steeds meer mensen kiezen voor hout als bouwmateriaal

Houtbouw is in de afgelopen tien jaar steeds populairder geworden vanwege de groeiende aandacht voor de energetische voetafdruk van gebouwen en het gebruik van duurzame bouwmaterialen. Een van de belangrijkste redenen voor het succes van houtbouw is dat hout een hernieuwbare grondstof is met een positieve milieukost. Dit betekent dat er weinig bouwafval wordt gecreëerd op de werf en de productie weinig energie vergt.

Een ander voordeel van houtbouw is het beperkte eigengewicht van hout, het gebrek aan waterverbruik tijdens het bouwproces en de mogelijkheid van systeembouw, waardoor een houten constructie snel kan worden opgebouwd.

Hoewel houtbouw in het verleden soms moest inboeten op het gebied van thermische en akoestische prestaties, zijn deze aspecten inmiddels sterk verbeterd. Kortom, duurzame houtbouw is een slimme keuze voor wie op zoek is naar een milieuvriendelijke, snel te bouwen en energiezuinige bouwmethode.

Thermische prestaties

Sinds 2006 hebben de verschillende gewesten een focus gelegd om door loop der jaren de energieprestaties en het binnenklimaat van nieuwe gebouwen drastische te verbeteren.

Wie vandaag bouwt zal een EPB-dossier moeten opstellen waarbij men zal moeten voldoen aan limietwaarde bv. U-waarde (warmtedoorgangscoëfficiënt), mag niet hoger zijn dan de limietwaarde (Umax-waarde). Op dit moment (2023) is deze limietwaarde voor thermische isolatie 0,24 W/m2K.

Gezien hout een relatief zwakke warmtegeleider is (λ ≈ 0,13 tot 0,17 W/mK) en de meeste houtconstructies gekaraktiseerd worden door een holle structuur, leent houtbouw zich uitstekend voor de realisatie van hoogwaardig thermisch geïsoleerde gebouwen.

Soepele isolatiematerialen zoals cellulose kunnen ingeblazen worden, zodat alle holtes tussen de houten elementen worden opgevuldt met thermische isolatie. Door de hoge warmteopslagcapacteit (2.100 J/kgK) van cellulose heb je minder last van oververhitting.

Want bij houtbouw is warmteopslag een belangrijke factor voor de thermische prestaties omwille van de lagere massa van vloeren en wanden t.o.v. massieve constructies.

Om oververhitting volledig te vermijden zal men bij houtskeletbouw extra aandacht moeten geven aan raam oppervlakte en zonnewering. De zonnewering zorgt ervoor dat tijdens de zomer, zonnestraling (=warmte) tot een minimum wordt herleidt, en tijdens de winter en tussenseizoenen geniet van zonnewinsten.

Vochtbeheersing

Vocht ligt vaak aan de basis voor een verzwakking in de mechanische prestaties van het hout. Daarom is het van cruciaal belang dat het vochtgehalte van het hout onder de 20% wordt gehouden. Door rekening te houden met enkele ontwerp- en uitvoeringsprincipes kan een houtbouw constructie goede langetermijn prestaties behalen.

Gezien vochtproblemen meestal te wijten zijn aan luchtstromen doorheen de bouwschil (=dampdiffusie/convectie). Is het belangrijk dat aan de warme zijde (binnenkant) van de wand wordt gewerkt met materialen die luchtdicht zijn bv. OSB- of Multiplex platen.
Zorg ervoor dat de waterdampdoorlatendheid van de verschillende lagen van de wand stelselmatig oploopt van binnen naar buiten. Zo kan waterdamp dat door gedrongen is, zich verder verplaatsen naar buiten toe, zonder dat er interne condensatie plaatsvindt.
Bescherm de gevel tegen weersinvloeden! Werk met een gedraineerde spouw wanneer de geveldichting bestaat uit een bakstenen buitengevel of een houten gevelbekleding. Bij een gelijmde bekleding zonder spouw zoals een bepleistering op buitenisolatie, zorg dan dat een dichtingsscherm wordt aan gebracht aan de buitenzijde.
Een gemiddeld huishouden (4 bewoners) produceert 5 tot 15 liter waterdamp per dag. Om interne condensatie te vermijden is het belangrijk dat een damprem langs de binnenzijde wordt geplaatst. Deze damprem moet in zijn geheel worden geplaatst om een luchtdicht oppervlakte te behalen.
Het binnenklimaat van een woning wordt bepaald door de dampdruk op de wand. Deze is idealiter, 20 °C (temperatuur) en een relatieve vochtigheidsgraad van 30 – 60%. Dit binnenklimaat is te realiseren als de ruimtes voldoende verwarmd en permanent geventileerd worden.
Beheer de vochtigheidsgraad in de bouwmaterialen door een strikte organisatie (opslag, transport,…) en productcontrole voor plaatsing.
Bescherm tegen schimmels. De meest gebruikte houtsoort zijn naaldhoutsoorten (bv. vuren), deze houtsoort moet steeds voorzien zijn van een schimmelwerende behandeling, best van het type A3.

Akoestische isolatie

Houtbouw moet voldoen aan de bouwakoestische norm NBN S 01-400-1. Maar dit wil niet zeggen dat voldoen aan de norm een even hoog akoestisch comfort zal bieden als bij massieve betonconstructies. Om dit te verwezelijken zal bij houtbouw extra aandacht moeten worden gegeven aan slimme akoestische oplossingen.

Om de massa-veer-massaresonanties te doen dalen tot onder de 50 Hz, is een brede centrale spouw nodig en moeten de platen van de spouwzijde aan de binnenzijde worden geplaatst. Door dit bouwprincipe toe te passen kan men bij houtbouw een geluidsisolatie bekomen dat overeenstemt met een 30 cm dikke betonwand.
Werk met een technische voorzetwand om impactgeluiden (bv. dichtslaan van deuren en kasten) te beperken.
Besvestig wastafels, douches en andere istallaties niet aan de gemene muur. Ook trappen mogen niet bevestigd worden aan of tegen de gemene muur. In dit geval kan men de trap trillingsontkoppeling best bevestigingen aan de verdiepingsvloer of beter nog, een zelfdragende trap voorzien die volledig losstaat van de gemene muur.
Om de verbiding tussen een betonnen fundering en een houten gemene muur akoestisch te verbeteren, brengt men best ter hoogte van de spouw een trillingssnede aan in de betonplaat. Daarnaast voorziet men een zwevende vloer (akoestische isolatie + chape) op elke verdieping om iedere vorm van contactgeluidstransmissie te vermijden.
Om omloopgeluiden via de gevelconstructie te vermijden kan men best werken met een poreuze en opencellige thermische isolatie voor de muurisolatie, omdat deze thermische isolatie akoestisch absorberende eigenschappen heeft.